موسیقی کلاسیک یکی از مهمترین و باارزشترین سبکهای موسیقی است که دوران تاریخی مختلفی را شامل میشود که از همینروی دارای گستردگی و تنوع بسیار بالایی است و آثار بسیاری در این سبک از بزرگان آن دوران تا به امروز به جای مانده است که از مهمترین این آثار میتوان به نمونههای زیر اشاره کرد. البته آثار برجسته در سبک کلاسیک بسیار است و شاید انتخاب ده اثر در میان آنها کار آسانی نباشد اما این آثار با توجه به تاثیری که بر روند موسیقی گذاشتهاند و البته استقبال مخاطبین از این آثار انتخاب شدهاند.
فهرست عناوین
۱- سمفونی پنچ بتهوون
لودینگ فان بتهوون (۱۷ دسامبر۱۷۷۰ –۲۶ مارس ۱۸۲۷) موسیقیدان و آهنگساز آلمانی است که امروزه آثار بسیاری از وی به جای مانده است، که از جمله آنها میتوان به ۹ سمفونی، ۷ کنسرتو، ۳۲ سونات پیانو و … اشاره کرد. سمفونی پنجم از سمفونیهای نهگانه بتهوون بین سالهای ۱۸۰۴ تا ۱۸۰۸ میلادی ساخته شده است که برای اولینبار در سالن تئاتر اندروین وین در سال ۱۸۰۸ میلادی اجرا شد و از همان ابتدا مورد استقبال حضار قرار گرفت. این سمفونی داری چهار موومان است که به «سمفونی سرنوشت» نیز معروف گشته است. البته با اینکه این سمفونی را از نظر فرم در دسته دوره کلاسیک میتوان قرار داد اما نمیشود نمود رمانتیک را در آن نادیده گرفت. چهار نت ابتدایی این سمفونی بسیار معروف است، سه نت کوتاه و یک نت بلند که به گفته خود بتهوون تفسیر این عبارت است: «سرنوشت، آنگونه که به در میکوبد».
۲- چهار فصل ویوالدی
آنتونیو لوچو ویوالدی (۴ مارس ۱۶۷۸– ۲۸ ژوئیه ۱۷۴۱)، کشیش و آهنگساز ایتالیایی، یکی از معروفترین و شناختهشدهترین آهنگسازان دوره باروک در سبک کلاسیک است که به کشیش موقرمز نیز معروف است. او در نواختن ویلن بسیار چیرهدست و ماهر بود که به همین دلیل در یکی از پرورشگاههای ونیز به نام Ospedale della pietà به سمت استادی انتخاب شد که به همین سبب بیشتر کنسرتوها و قطعات مذهبی خود را برای کودکان این پرورشگاه تنظیم کرده است. «چهار فصل»، بهترین و شناختهشدهترین اثر ویوالدی است که دارای چهار کنسرتوی ویلن است که در سال ۱۷۱۶ ساخته شده است. این چهار کنسرتو به همراه هشت کنسرتوی دیگر به عنوان یک آلبوم منتشر شدند که ۴ کنسرتوی ابتدایی آن را «چهار فصل» معرفی کردند. هر کنسرتو دارای ۳ موومان است که یک موومان آهسته در میان دو موومان تند قرار گرفته است. این اثر علاوه بر داشتن شاخصههای ارزشمند موسیقایی از نظر مخاطبین نیز بسیار مورد توجه قرار گرفت.
۳- نوکتورن شماره ۲۰ شوپن
نوکتورن کلمهای فرانسوی است که در لغت به معنای شبانه است و این نوع از موسیقی در اروپا مخصوص شب ساخته و نواخته میشده است و حال و هوایی آرامشبخش و عاشقانه داشته است. فردریک شوپن، نوکتورن را با آثار خود به اوج خود رساند و یکی از برجستهترین نوکتورنها، نوکتورن شماره ۲۰ اوست. شوپن یکی از برجستهترین موسیقیدانان برجسته دوره رمانتیک است که به دلیل قطعات تکنوازی پیانویی که ساخته، مشهور شده است.
۴- سونات شماره ۱۴ بتهوون
سونات شماره ۱۴ بتهوون که به سونات مهتاب نیز معروف است یکی از شاخصترین سوناتهای بتهوون و البته دنیای موسیقی است که در سال ۱۸۰۱ و زمانی که بتهوون ۳۰ سال داشته است ساخته شده است. بتهوون این قطعه را یک سال بعد به یکی از شاگردانش، جولیتا گویشاردی تقدیم میکند. نام مهتاب را یک منتقد آلمانی به نام لودویگ رلشتاب، پنج سال پس از درگذشت بتهوون بر روی این قطعه گذاشت و دلیل آن را اینگونه عنوان میدارد: «این سونات برای بتهوون، یادآور دریاچه لوسرن در سوئد بود که نور ماه در آن منعکس میشده است، و این تنها دلیل من برای نامگذاری این عنوان بر روی سونات شماره ی ۱۴ پیانو بتهوون است.». این سونات دارای سه موومان است که موومان اولیه آن دارای آرامش و سکونی است که برخی آن را موسیقی سوگ و برخی نیز آن را برای نواخته شدن در شب مناسب میدانند.
۵- برای الیزه بتهوون
این اثر در سال ۱۸۱۰ میلادی ساخته شد، اما هیچگاه در زمان زندگی بتهوون منتشر نشد و حدود چهل سال بعد از مرگ بتهوون یعنی در حدود سال ۱۸۶۷ میلادی منتشر شد. اسم اصلی این اثر Bagatelle بوده که بعدها به دلیل متن دستنویسی که از بتهوون پیدا شده است، به «برای الیزه» تغییر میکند. طبق آن دستنویس مشخص میشود که بهتوون، این قطعه را تقدیم به فردی به نام الیزه کرده است. از اینکه الیزه چه کسی بوده است اطلاعات دقیقی امروزه در دست نیست اما برخی احتمال میدهند که مقصود از الیزه، ترزه مالفاتی، دوست نزدیک بتهوون باشد.
۶- سمفونی شماره ۴۰ موتسارت
این سمفونی در سال ۱۸۷۷ توسط ولفگانگ آمادئوس موتسارت ( ۲۷ ژانویه ۱۷۵۶- ۵ دسامبر ۱۷۹۱) آهنگساز اتریشی ساخته شده است. این سمفونی در دو نسخه معرفی شده است و در نسخه تجدیدنظر شده آن از ۲ فلوت، ۴ هورن، ۲ فاگوت، ۲ کلارینت، ۲ ابوا و ارکستر زهی استفاده شده است. سمفونی شماره ۴۰ دارای چهار موومان بهصورت تند، آهسته، منوئه و تند است. ما در این اثر در موومانی با حال و هوایی آرامشبخش و عاشقانه و در موومانی با خشم روبهرو خواهیم شد.
۷- رکوئیم موتسارت
رکوئیم موتسارت قطعهای است که ساخت آن در سال ۱۷۹۱ آغاز میشود اما عمر کوتاه او مجال این را نداد که آن را به پایان برساند. این قطعه با اینکه به عنوان یک مرثیه به سفارش فردی برای همسرش ساخته شده است اما رنگ و بوی زندگی دارد و انگار توصیفی از زندگی است. شروع و پایان رکوئیم با آواز سوپرانو است که از لطافت و معصومیت خاصی برخوردار است و این همان لطافت و معصومیتی است که میشود از یک کودک تازه متولد شده دریافت کرد و این امید وجود دارد که هر کدام از ما با همان لطافت و معصومیت جهان را ترک کنیم و شاید دلیل استفاده از سوپرانو در ابتدا و انتهای رکوئیم همین باشد.
۸ – دریاچه قو اثر چایکوفسکی
اگر از علاقهمندان به رقص باله باشید بهحتم این قطعه را شنیدهاید زیرا که دریاچه قو اثر پیوتر ایلیچ چایکوفسکی ( ۷ مه ۱۸۴۰- ۶ نوامبر ۱۸۹۳) که از آهنگسازان بهنام روسی است، مخصوص باله ساخته شده و در اجراهای باله بسیاری استفاده گردیده است. این اثر در سال ۱۸۷۶ ساخته شد و برای اولین بار در سال ۱۸۷۷ در تالار بولشوی مسکو به اجرا درآمد. امروزه اقتباسهای زیادی بهصورت فیلم و انیمیشن و … از این اثر جاویدان صورت گرفته است.
۹- رقص مجار شماره ۵ از یوهان برامس
رقص مجار مجموعهای از ۲۱ آهنگ مجارستانی است که مهمترین شاخصه آن جنب و جوش حاکم در آن است. این اثر توسط یوهان برامس ( ۷ مه ۱۸۳۳- ۳ آوریل ۱۸۹۷)، آهنگساز آلمانی در دوره رمانتیک ساخته شده است. زمان این ۲۱ قطعه هر کدام در حدود چهار الی پنج دقیقه است که شماره پنج آن از محبوبیت بیشتری نسبت به مابقی آنها برخوردار است.
۱۰- چنین گفت زرتشت اثر ریشارد اشتوارس
این اثر از ریشارد اشتوارس (۱۱ ژوئن ۱۸۶۴- ۸ سپتانمبر ۱۹۴۹) با الهام از کتاب «چنین گفت زرتشت» نوشته فردریش نیچه، در سال ۱۸۹۶ ساخته شده که امروزه اقتباسهای بسیاری از آن در فیلمهای مختلف شده است. استنلی کوبریک کارگردان و تهیهکننده آمریکایی در فیلم «ادیسه فضایی» از چنین گفت زرتشت ریشارد استوارس استفاده کرده است.
شایان ذکر است که این ده اثر از بین انبوهی از آثار ارزشمند سبک کلاسیک انتخاب شده است و چاشنی سلیقه شخصی نیز به قطع در آن دخیل بوده است اما چیزی که بر همه واضح و مبرهن است اهمیت و ارزش این ده اثر جاویدان است.